Alle vrouwen baas in eigen buik!
Het is vandaag Internationale Vrouwendag. De Verenigde Naties heeft dit jaar voor deze dag het thema ‘Vrouwen in leiderschap: werken aan een gelijkwaardige toekomst in een wereld met Covid-19’ gekozen. Empowerment is een belangrijk onderdeel van vrouwenemancipatie. Baas in je eigen buik zijn, weten wat je rechten zijn, waar je terecht kunt voor hulp. Ook nu nog zijn er vrouwen en meisjes in Nederland voor wie dit geen vanzelfsprekendheid is. Vanwege de pandemie zien we veel specifieke problemen. Wij zijn er voor deze kwetsbare vrouwen in onze samenleving en we ondersteunen hen op verschillende manieren.
Reproductieve vrijheid
In onze hulpverlening zien we vooral ongedocumenteerde vrouwen, maar we pleiten voor de reproductieve vrijheid van alle vrouwen. Dokters van de Wereld vindt dat alle meisjes en vrouwen, ongeacht hun verblijfsstatus, inkomen of afkomst, recht hebben om hun eigen beslissingen over geboortebeperking in vrijheid te kunnen nemen. Daarnaast roepen we beleidsmakers, beleidsuitvoerders en zorgprofessionals op om het recht op gezondheid te waarborgen, voor iedereen en voor (kwetsbare) vrouwen in het bijzonder.
Ook proberen we mensen bewust te maken van het feit dat er nog een lange weg is te gaan. Want hoewel de Tweede Kamer zich onlangs in meerderheid uitsprak voor het slechten van twee van de drempels tot reproductieve vrijheid: de wachttijd voor abortus afschaffen en de anticonceptiepil weer opnemen in het basispakket, is het probleem daarmee nog niet opgelost. Want de vraag is of de nieuwe regering na 17 maart deze opdracht van de oude Kamer daadwerkelijk gaat invoeren.
Vrouwenspreekuur
Ongeacht of anticonceptie wel of niet weer wordt opgenomen in het basispakket; ongedocumenteerde vrouwen kunnen daar sowieso niet van profiteren. Zij hebben geen recht op een Nederlandse zorgverzekering. Op ons vrouwenspreekuur kunnen deze vrouwen en meisjes terecht met al hun vragen over zwangerschap, anticonceptie, abortus, soa’s en hiv. De spreekuren worden tijdens de pandemie steeds drukker bezocht. “We signaleren meer gevallen van huiselijk geweld en een toename van ongewenste seksuele contacten”, vertelt Annette Hoogerbrugge, programmamanager Zorgrecht.
Ongewenst zwanger
Veel ongedocumenteerde vrouwen weten niet wat voor anticonceptiemiddelen er zijn en waar ze die kunnen krijgen. Onze medische vrijwilligers geven voorlichting over de verschillende soorten voorbehoedsmiddelen en verstrekken deze ook. In Den Haag kunnen soa-testen tijdens het spreekuur gedaan worden. Binnenkort kunnen we daar ook spiraaltjes gaan plaatsen. In Amsterdam gaat dit via de GGD waar we nauw mee samenwerken.
Annette: “Het is echt schokkend hoe laag het anticonceptiegebruik bij ongedocumenteerde vrouwen is. Anticonceptiemiddelen zijn duur en ook abortus is vrijwel ontoegankelijk.” Vrouwen zonder verblijfsvergunning moeten ook een abortus zelf betalen. Dat kost honderden euro’s, wat ze zich vaak niet kunnen veroorloven. Helaas worden deze vrouwen wel regelmatig ongewenst zwanger door de kwetsbare situaties waar zij zich in bevinden, zoals uitbuiting en mensenhandel. Dankzij onze samenwerking met abortusklinieken kunnen we deze vrouwen vaak helpen. Na de abortus bieden we ze een gesprek met een psycholoog aan en die neemt de begeleiding dan over.
Zorgcafé en Reach Out
Het project Reach Out is een Europees project dat zich richt op het verbeteren van de toegang tot zorg voor vluchtelingen en migranten die huiselijk en seksueel geweld (hebben) ervaren. Veel van hen, waarvan de meerderheid meisjes en vrouwen, zijn hier in hun land van herkomst, onderweg naar Europa of in Nederland mee in aanraking gekomen. Huiselijk en seksueel geweld is ook in Nederland nog steeds een onderwerp waar mensen moeilijk over praten. Voor migrantenvrouwen is de drempel om hun ervaringen te delen vaak nog hoger. Want, waar moet je naar toe in een vreemd land? En hoe begin je het gesprek erover? Ook schamen ze zich vaak, voelen zich schuldig en zijn ze bang wat de consequenties kunnen zijn van de onthulling. Zoals bijvoorbeeld het verlies aan steun van hun gemeenschap. Daarom zoeken veel van deze vrouwen en meisjes geen hulp.
Cultuur mediators
Met Reach Out probeert Dokters van de Wereld hier verandering in te brengen door het onderwerp bespreekbaar te maken in vluchtelingen- en migrantengemeenschappen. Hierin spelen cultuur mediators een belangrijke rol. Deze mensen, zowel mannen als vrouwen, hebben dezelfde achtergrond en spreken de taal van de slachtoffers. Ze zijn door ons getraind om huiselijk en seksueel geweld bespreekbaar te maken. In Amsterdam en Nijmegen gaan zij dit binnenkort doen in het Zorgcafé van Dokters van de Wereld met als doel de dialoog over geweld met vrouwen en mannen te starten. Voor de individuele gesprekken werken cultuurcoaches en mediators in een team van artsen, psychologen en verpleegkundigen, Ze bieden een luisterend oor, bouwen vertrouwen op en begeleiden hen in contact te komen met hulporganisaties en zorgverleners.
Gelijkwaardige samenleving voor iedereen
Over de hele linie, van anticonceptie- en abortuszorg tot aan toegang tot huisartsen en GGZ, is het van belang dat iedereen, ongeacht juridische status, land van herkomst of sociaaleconomische status, toegang heeft tot de Nederlandse gezondheidszorg. De hulp aan groepen zoals ongedocumenteerden of statushouders wordt voor een te groot deel opgevangen door lokale steunorganisaties, ngo’s of betrokken vrijwilligers. Dit is te kwetsbaar en garandeert onvoldoende dat iedereen in Nederland de toegang tot zorg en ondersteuning krijgt die nodig is. Daarom roepen wij, juist vandaag op Internationale Vrouwendag, op tot meer structurele aandacht voor hen die kwetsbaar en vaak te onzichtbaar zijn in onze samenleving. Het een gezamenlijke verantwoordelijkheid, van mannen en vrouwen, om aan een gelijkwaardige samenleving te bouwen waar vrouwen in vrijheid leiderschap over hun eigen leven in de maatschappij kunnen nemen.
