“Een vinger aan de pols is van wezenlijk belang”

'Er is zoveel leed op straat; dat besef daalde pas echt in toen ik vrijwilliger werd bij Dokters van de Wereld', vertelt arts Jacqueline Krol. Tijdens haar werk ziet ze veel dakloze mensen die door ongelukkige omstandigheden alles hebben verloren. 'Gelukkig kunnen we met onze Zorgbus toch een vinger aan de pols houden.'

Sloppenwijken van Mumbai

'Wanneer je iets wil doen voor mensen aan de onderkant van het leven, hoef je niet naar de sloppenwijken van Mumbai, weet ik nu. Diezelfde problemen vind je bijvoorbeeld ook in Den Haag, waar dakloze mensen – vaak voormalige arbeidsmigranten – door het Haagse bos zwerven. Het is schokkend dat dit in een beschaafd land als Nederland gebeurt.'

Sinds haar pensioen werkt Jacqueline als vrijwilliger op de Zorgbus van Dokters van de Wereld. Met de bus komt de voormalig nefroloog op plekken waar mensen verstoken zijn van medische zorg. Zo ziet ze veel ongedocumenteerde mensen – 'mensen die hier werken en het vaak best goed voor elkaar hebben, tótdat ze ziek worden' – en dakloze mensen. Onder hen bevindt zich een grote groep arbeidsmigranten uit Oost-Europa.

Bedrijfsongeval in het slachthuis 

'De verhalen die ik van hen hoor zijn onthutsend. Dit zijn mensen die ooit met mooie praatjes hierheen zijn gehaald, maar op een gegeven moment rücksichtsloos zijn gedumpt. Zo zag ik eens een man uit Litouwen die buiten de bus stond te dralen. "Ik wil alleen een doosje pijnstilling", zei hij terwijl hij een hand omhoogstak die in het verband zat. Ik antwoordde dat ik die hand dan eerst even wilde zien. Er bleek een vinger afgestorven; een bedrijfsongeval met een snijmachine in het slachthuis waar hij tot kort daarvoor werkte. Na het ongeluk was hij direct op straat gezet want tja, wie wil er nou zo’n brokkenpiloot in dienst?' Ze zegt het smalend. 'Van de een op de andere dag had deze man geen inkomen, huisvesting en zorgverzekering meer.'

Vandaag rijdt de Zorgbus naar een opvanglocatie voor dak- en thuisloze mensen in Amsterdam, waar de mobiele huisartsenpraktijk buiten op het parkeerterrein parkeert. Al snel strompelt een Poolse man richting de bus. Hij heeft klachten aan zijn voet, vertelt hij tegen Jacqueline, terwijl zij de deur van de bus achter hem dichtschuift. 

Natte sokken

'Ik zie veel dakloze mensen met voetproblemen', vertelt ze na afloop van haar spreekuur. 'In het najaar en de winter lopen zij vaak de hele dag in natte sokken. Dat zorgt voor wonden en akelige ontstekingen; loopvoeten, noemen we dat. Ik smeer hun voeten in met anti-schimmelcrème en verbind hun wonden, maar eigenlijk zijn schone, droge sokken de allerbeste behandeling. Ontstoken handen zie ik ook veel, doordat mensen in prullenbakken graaien en hun handen openhalen, op zoek naar blikjes met statiegeld.'

Ze herinnert zich ook een zichtbaar zieke man. 'Om zijn been zat een vies en stinkend verband, dat samen met zijn sokken helemaal vastgeplakt zat aan zijn huid. Dit was duidelijk goed mis, dus hebben we hem direct naar de spoedeisende hulp gestuurd.' 

De situatie van deze mensen raakt haar. 'Wanneer er ook nog psychiatrische- of verslavingsproblematiek speelt, redden zij het simpelweg niet meer. Bovendien is de geestelijke gezondheidzorg voor Nederlanders al moeilijk bereikbaar, laat staan voor hen. Daarom vind ik de Zorgbus zo uniek. Daarmee zijn we mobiel en kunnen we laagdrempelig tóch een vinger aan de pols houden. In het leven van deze mensen is dat van wezenlijk belang.'