Medicos del Mundo España: de essentiële strijd van onze collega’s in Spanje

Spanje heeft als zwaarst getroffen Europees land na Italië de noodsituatie uitgeroepen. Ook hier werkt het Spaanse chapter van Dokters van de Wereld (DvdW) – Medicos del Mundo España (MdME)- rond de klok om de meest kwetsbare mensen te beschermen tegen COVID-19. Hoe volbrengt Medicos del Mundo hun missie om zorg aan elk mens te bieden wanneer het hele land sinds 14 maart in lockdown verkeert en de zorg voor velen onbereikbaar lijkt?

Het dodental staat in Spanje al op 13000 en het einde is nog niet in zicht. De vrijwillige medewerkers van MdME zoeken de mensen op die buiten de hulp van maatschappij vallen, met name tijdens een pandemie. Dit doen zij met gevaar voor eigen leven. De cijfers liegen er niet om: op 27 maart maakte zorgpersoneel al bijna 15% uit van de geïnfecteerde populatie. Hoeveel zou dat inmiddels zijn, twee weken later? Bewust of onbewust van dit percentage, de organisatie blijft zich voor iedereen met handschoenen en mondkapjes, soms zelfgemaakt, inzetten om juist hen te bereiken in Spanje die niet altijd kunnen beeldbellen of door huiselijk geweld beschikbare zorg niet kunnen bereiken.

Deze pandemie legt niet alleen de zwakheden in het huidige zorgsysteem van Spanje bloot, maar vormt volgens José Félix Hoyo, directeur van MdME, ook een uitdaging omdat COVID-19 iedereen kwetsbaar maakt. Het zorgpersoneel staat onder onvoorstelbare druk om zorg te verlenen en de bevolking is nu nog afhankelijker van hen dan in tijden.

Om het overvolle, overwerkte ziekenhuis Gregorio Marañón in Madrid zoveel mogelijk te ontlasten, is MdME sinds 27 maart te hulp geschoten. Door het bestieren van een toegevoegde ruimte, in de vorm van een legertent voor het ziekenhuis, kunnen de medische vrijwilligers tot 150 extra mensen met symptomen behandelen.

Alvorens de organisatie zichzelf aanbood aan de regering voor dergelijke opdrachten, zocht het vrijwillig zorgpersoneel o.a. al de Spaanse sloppenwijken op. Het nieuws over voorzorgsmaatregelen en mentale steun bereikt deze plekken nauwelijks, waardoor de bewoners van deze wijken meer gevaar lopen dan nodig is.

Een vrijwilliger van Medicos del Mundo Espana legt een bewoner van de sloppenwijk uit (op veilige afstand) hoe hij zichzelf en zijn omgeving kan beschermen.

Het bereiken van de groepen die aan de rand van de maatschappij leven, benodigt veel aandacht en steun. MdME bewerkstelligt dit bewustzijn o.a. door een vruchtbare samenwerking met acht Spaanse fotojournalisten. Covidphoto Diaries heet het lopende Instagram-project. De foto’s leggen de apocalyptische impressies vast met beelden van ingepakt zorgpersoneel, talloze doodskisten, lege straten, de eenzamen achter hun raam en de eenzamen zonder dak boven hun hoofd. De afgebeelde situaties worden vergezeld door aangrijpende verhalen. Jose Maria, 63, leeft met zijn hond in een zelfgemaakte hut. Hij lijkt de hoop hebben opgegeven en zegt zijn lot te accepteren als hij zou sterven door het virus. Sinds de Spaanse regering de lockdown heeft verlengd, vind Jose zijn leven ‘niet echt meer een leven’ op deze manier.

March 22, 2020. ©Javier Fergo – Covidphoto Diaries.

Een andere ziel die aan zijn lot is overgelaten is de 42-jarige Ibrahim uit Gambia. Ooit ging het hem voor de wind in Spanje, waar hij al 25 jaar woont. Hij had een vrouw en kinderen totdat de relatie uitging en hij twee jaar geleden op straat kwam te staan. Nu wil hij nog liever dan eten, zijn kinderen weer zien. De lockdown maakt zijn situatie nog hopelozer dan hij zich had kunnen voorstellen. Omdat hij bang is om het virus op te lopen, wil hij niet naar het beurscomplex gaan dat de regering o.a. aan daklozen in Madrid heeft toegewezen. Hij weet namelijk dat hier veel mensen zullen zijn en acht de kans op besmetting groter.

April 7, 2020. ©Isabel Permuy – Covidphoto Diaries.

Door samen te werken met projecten als Covidphoto Diaries draagt MdME bij aan de bewustwording van de situatie in Spanje, voor alle mensen. Ziekte en eenzaamheid zijn niets nieuws, maar de pandemie zoals deze in Spanje toeslaat lijkt deze concepten weer op scherp te stellen, voor zowel het publiek als de regering. Het belang van de zorg en onze afhankelijkheid van de moed van het medisch personeel is indiscutabel. Niet alleen het medisch verzorgen van mensen die buiten de maatschappij zijn beland blijkt levensreddend op globale schaal. Door hen op te zoeken met gevaar voor eigen leven, laat MdME deze mensen voelen dat zij het net zo waard zijn om te verzorgen en op te zoeken als ieder ander.

Onze collega’s in Spanje mogen dan wel geïsoleerd zijn, zij blijven aandacht vragen voor hun harde werk en voor de hulpbehoevenden. Op Facebook heeft zorgpersoneel een video geplaatst waarin medewerkers van MdME alle onherkenbaar ingepakte artsen en verplegers een bemoedigend lied toezingen. Uit volle borst zingen ze ‘Resistiré’ (ik zal mij verzetten) van Duo Dinamico. Het verzet van onze Spaanse chapter vindt op vele niveaus plaats en inspireert niet alleen het zorgpersoneel, maar de hele wereld.

COVID-19 grijpt om zich heen en vele landen sluiten in angst hun grenzen. Maar pandemieën kennen geen grenzen, zoals Celsa Andrés, vice-voorzitter van MdME, stelt. Andrés kaart daarmee de verantwoordelijkheid van de staat aan om aan elk persoon primaire zorg te bieden. Zoals Ana Soteras afgelopen week n een artikel over Andrés schreef:

‘De vernietiging van publieke zorgdiensten in verzorgingsstaten door privatisering, decentralisatie en het intrekken van subsidies heeft bijgedragen aan de ondermijning van wereldwijde zorgsystemen. Deze ondermijning wordt zichtbaar in de moeite die zorgaanbieders hebben om deze pandemie het hoofd te bieden en gelijke toegang en verzorging voor alle mensen te verzekeren’.

⁠ Hoe het de mensen vergaat die weinig of geen toegang hebben tot zorg in Spanje, zouden wij niet weten ware het niet voor MdME. Social media kanalen scheppen een beeld van het uithoudingsvermogen van de humanitaire drive om daklozen, immigranten, ouderen en anderen aan de rand van de maatschappij zowel te verzorgen als te informeren. Het recente invoeren van het basisinkomen voor allen lijkt een stap in de goede richting, maar het is ook nog maar de vraag wie er bedoeld wordt met ‘allen’. MdME inspireert in elk geval grenzeloos met hun doorzettingsvermogen en moed.