Vandaag heeft het ministerie van Justitie en Veiligheid een akkoord bereikt met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten over het opzetten van Landelijke Vreemdelingen Voorzieningen (LVVs). In een gezamenlijk persbericht reageren maatschappelijke organisaties, waaronder Dokters van de Wereld, Stichting LOS, het ASKV en de Pauluskerk, voorzichtig positief op dit akkoord. Wel benadrukken zij dat er meer oog moet zijn voor mensen die niet terug kunnen keren naar hun land van herkomst. In vijf pilot-gemeenten gaan LVVs ontwikkeld worden voor opvang en begeleiding van ongedocumenteerden.
Dokters van de Wereld is in principe tevreden dat eindelijk gewerkt gaat worden aan een blijvende oplossing voor die mensen die geen verblijfsrecht hebben, maar om allerlei redenen toch niet vertrekken uit Nederland en niet de middelen hebben om een zelfredzaam bestaan te leiden. Op onze spreekuren zien wij iedere dag weer wat dit met mensen doet. Zoals Omar, wiens asielverzoek is afgewezen, maar om politieke redenen niet terug naar zijn land durft te gaan. Omar heeft geen stabiele plek om te verblijven en woont nu in bij mensen die zich over hem hebben ontfermd. “Natuurlijk beïnvloedt mijn leefsituatie mijn gezondheid, op alle gebieden: eten, slapen, en gebrek aan een gevoel van veiligheid en stabiliteit. Ik denk veel over wat er gaat gebeuren als ik deze plek moet verlaten, waar zal ik dan heen moeten?”
Dokters van de Wereld hoopt dat de LVVs in de toekomst daadwerkelijk bijdragen aan een duurzame verbetering van het welzijn en de gezondheid van deze mensen, ook voor hen die al jaren tussen wal en schip vallen. Dokters van de Wereld vindt daarom goede medische begeleiding in de LVVs essentieel. Van groot belang is dat iemands eventuele kwetsbaarheid en zorgbehoeften goed in kaart worden gebracht, zodat zorg en begeleiding op maat gegeven kunnen worden. Ook moet laagdrempelige toegang tot de benodigde zorg gewaarborgd zijn, net als de continuïteit van zorg als mensen op een gegeven moment de opvang verlaten.
Adriaan Terwindt, medisch medewerker van het Zorgrechtprogramma van Dokters van de Wereld, ziet wekelijks veel ongedocumenteerden op de spreekuren. “Veel mensen die bij ons komen, kampen met lichamelijke aandoeningen en psychisch lijden. Sommigen van hen hebben psychiatrische problemen, zoals PTSS of psychotische klachten. Als stabiliteit ontbreekt, verergert deze problematiek. We zien het enorme belang van een stabiele woonplek, rust en goede toegang tot zorg.”
Het LVV-akkoord neemt niet al onze zorgen weg. Zo blijft Dokters van de Wereld zich ongerust maken over kwetsbare mensen die niet in de LVVs terecht gaan komen. Bijvoorbeeld omdat zij niet aan de toelatingsvoorwaarden voldoen of omdat het aantal plekken niet voldoende zal blijken te zijn. Zijn het opnieuw vrijwilligers en maatschappelijke organisaties die noodgedwongen de taak op zich nemen deze groep te helpen?
Wij roepen het Rijk en gemeenten op hier oog voor te blijven houden en ieder mens in Nederland de benodigde zorg te bieden en een humanitaire bejegening te waarborgen. We zullen dit zeker blijven monitoren.
