Donderdag 17 en vrijdag 18 maart spreken de leiders van de EU in Brussel verder over de aanpak van de vluchtelingencrisis. Nederlandse humanitaire organisaties roepen minister president Rutte op om als voorzitter van de Europese Unie leiderschap te tonen. De bescherming van mensenrechten en humanitaire hulp aan mensen in nood moeten ononderhandelbare uitgangspunten zijn bij elk besluit dat genomen gaat worden.
Als internationale organisaties die werken met vluchtelingen en migranten in Europa, maken wij ons grote zorgen over de weg die Europa in dreigt te slaan. Europa lijkt afscheid te nemen van haar wereldwijde leiderschap op het gebied van mensenrechten, zorgvuldig opgebouwd sinds de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. De selectieve grenssluitingen die momenteel dagelijks tienduizenden mensen in mensonterende situaties brengen en de op hand zijnde uitruil van mensen met Turkije, zijn Europa onwaardig.
Deze maatregelen lijken slechts gericht om de eigen Europese politieke crisis te bezweren. Ze vergroten de vluchtelingencrisis en brengen zowel de levens van tienduizenden mensen die zijn gevlucht voor oorlog, armoede en geweld als de Europese kernwaarden in gevaar.
Niet de grenzen, maar mensen moeten worden beschermd!
De selectieve grenssluitingen door verschillenden EU lidstaten en Balkanlanden verergeren de humanitaire crisis. De nu al zichtbare gevolgen zijn vollere kampen, onveiligere routes, meer mensenrechtenschendingen en een bloeiender handel voor smokkelaars. Mensen stranden aan de grenzen met weinig of geen toegang tot basisvoorzieningen, waaronder water, voedsel en gezondheidszorg of worden gedwongen om alternatieve, gevaarlijke routes te nemen om West-Europa te bereiken. Kinderen lopen het risico gescheiden te worden van hun ouders en ten prooi te vallen aan smokkelaars en mensenhandelaars. Als humanitaire organisaties zien wij een duidelijke stijging van fysieke en psychische problemen, terwijl tegelijkertijd het sluiten van grenzen maakt het moeilijk om gebieden snel te bereiken en adequate hulp te verlenen.
De vooruitzichten van de zogenaamde EU-Turkije deal zijn zeer alarmerend. Europa tracht de eigen internationaalrechtelijke verplichtingen ten opzichte van mensen in nood uit te besteden in een beschamende stoelendans met mensenlevens. Europa schuift haar verplichtingen af op landen die al veel meer vluchtelingen hebben opgevangen en die de middelen en capaciteit niet hebben om te voorzien in de basisbehoeften als opleiding, medische zorg en werk. Bovendien kan Turkije vooralsnog niet aangemerkt worden als veilig derde land volgens de UNHCR richtlijnen.
De afgelopen jaren hebben ons geleerd dat een repressief migratiebeleid niet werkt, het leidt er niet toe dat mensen niet meer komen, maar slechts dat het hen veel meer kost - soms zelfs hun leven - om de tocht te ondernemen. Europa kan de huidige vluchtelingenstromen humaan en effectief managen en de fundamentele
rechten van vluchtelingen en migranten beschermen. Maar daar is wel politieke moed en wil voor nodig.
Wij roepen samen met Oxfam Novib, Save the Children en Stichting Vluchteling minister president Rutte op om die politieke moed te tonen en de doodlopende weg, waarbij de EU steeds meer van haar kernwaarden dreigt te verloochenen, te verlaten. Het is tijd dat Europa mensenrechten weer centraal stelt en zorgt voor veilige en legale routes zodat mensen in nood hun leven niet meer hoeven wagen om veilig te kunnen zijn.
