Eind 2015 hebben er zeker 59.100 vluchtelingen asiel aangevraagd in Nederland, twee keer zoveel als 2014. Vrijwel alle asielzoekers worden opgevangen in zo’n 135 opvang- en noodopvanglocaties zoals sporthallen. Sinds september ondersteunt Dokters van de Wereld op verzoek van het Rode Kruis vluchtelingen in vier noodopvanglocaties van het COA. Onze vrijwillige artsen onderzoeken mensen met klachten en verwijzen hen door naar medische instanties. Naast hulpverlening in Heumensoord en in Ter Apel biedt Dokters van de Wereld sinds kort ook hulp in Veldhoven en Kaatsheuvel ter overbrugging naar een meer structurele oplossing.
Ter Apel en Heumensoord
Momenteel bevinden zich slechts zo’n 50 vluchtelingen in Ter Apel, voorheen waren dit er zo’n 1200. Veel aangekomen vluchtelingen worden binnen enkele dagen gehuisvest in een van de andere opvanglocaties, zoals Heumensoord. In Heumensoord zijn de omstandigheden verre van ideaal. Zeker 3000 vluchtelingen leven daar dicht op elkaar in grote kunststof paviljoenen. Ieder paviljoen huisvest zo’n 1000 mensen. De paviljoens zijn opgedeeld in tien compartimenten, met ieder twaalf kamers voor acht personen. Mensen die elkaar in de regel niet kennen. Er is geen privacy, het is er erg gehorig, er is weinig daglicht en er zijn grote temperatuurschommelingen. Veel mensen verblijven hier vier tot zes maanden totdat hun asielaanvraag is afgerond, wat erg veel stress oplevert gezien de onzekere situatie waarin mensen verkeren. Onderstaande casus illustreert dit.
Casus
We worden plotseling opgeroepen door de beveiliging omdat er een jonge vrouw in de eetzaal in elkaar is gestort. Bij aankomst in de eetzaal is er wat hectiek bij een tafeltje en buigt iedereen zich over deze vrouw heen. Ze blijkt nog aanspreekbaar, ademt nog, heeft een goede hartslag, maar heeft ernstige pijnen in haar bovenbuik. We nemen haar in de rolstoel mee naar de post om haar uit de hectiek van alle goedbedoelde en bezorgde omstanders te halen. Gelukkig zijn er twee jonge meiden die ook Farsi spreken en voor ons kunnen vertalen. In de post bespreken we al haar klachten en laat ze haar brief van het ziekenhuis zien; ze blijkt voor deze pijnen al uitgebreid onderzocht te zijn in een ziekenhuis elders in het land waaruit geen duidelijke diagnose is gekomen. Ze moet zich bij klachten melden bij de EHBO post. Dan wordt het haar blijkbaar allemaal te veel; ze begint hevig te hyperventileren en is even buiten bewustzijn. Door te blazen in een plastic zakje komt ze langzaam weer bij, moet erg huilen en begint te vertellen dat ze zich zoveel zorgen maakt over de situatie waarin ze verkeert. Onze medische vrijwilliger (arts) onderzoekt haar buik nogmaals, maar er lijkt nu geen acute noodzaak voor doorverwijzing. We geven haar instructies hoe zij zich zelf kan helpen als ze wederom een dergelijke aanval krijgt. Ze krijgt pijnstillers mee naar huis en we zullen haar dagelijks op de post zien om haar het gevoel te geven dat ze bij ons terecht kan wanneer ze weer een pijnaanval heeft. Ze heeft haar zelfvertrouwen weer terug om de nacht rustig door te komen. De volgende dag kwam ze wederom op de EHBO post, ze zag er goed uit en vertelde opgelucht dat ze goed geslapen had.Veldhoven
Veldhoven is een kleine opvanglocatie voor zo’n 480 vluchtelingen. De woonomstandigheden zijn ook hier erg basaal. Veel mensen vertellen ons dat ze inmiddels in zeven tot elf verschillende opvanglocaties zijn geweest. Hierdoor zijn ze uitgeput en leiden ze aan allerlei kwalen. Dokters van de Wereld heeft er met diverse partijen bij de overheid op aangedrongen dat huisartsenzorg van Gezondheidscentrum Asielzoekers (GCA – overheid) op korte termijn wordt ingezet. Onze hulpverlening heeft immers tot doel slechts voorlopig het gat te dichten in de toegang tot medische zorg. Eerder deze week hebben we onze werkzaamheden kunnen overdragen aan het GCA.
Kaatsheuvel
Op Kaatsheuvel bevindt zich een caravan camping waar sinds begin januari zo’n 1200 migranten worden opgevangen. Mensen hebben hun eigen caravan en wat leefgeld, zodat hun privacy gewaarborgd is. Er zijn veel zwangere vrouwen en kinderen, waardoor medische zorg rond zwangerschap een noodzaak is. Volgende week kunnen we naar verwachting onze werkzaamheden overdragen aan het GCA.
Noden
Iedere dienst zien onze medische vrijwilligers tien tot twintig patiënten. De klachten variëren van hoofdpijn, gewone verkoudheden en wonden tot miskramen en zelfverminking. Een deel van de hulpvraag kunnen we opvangen middels onze hulpverlening, maar hier en daar wordt er nog door alle partijen hard gewerkt om de gaten te dichten. Een aandachtspunt is reproductieve zorg (anticonceptie, zwangerschap en bevalling), en specifieke zorg voor baby’s en kinderen. Tot slot is toegang tot geestelijke gezondheidszorg nog ontoereikend; dit terwijl het mensen betreft die niet zelden getraumatiseerd zijn door de gebeurtenissen in het land van herkomst en tijdens de reis. Dokters van de Wereld onderzoekt momenteel hoe ze kan bijdragen met preventieve activiteiten op het gebied van geestelijke gezondheidszorg.
