Amsterdam, 24 juli 2018 - In het recent verschenen rapport ‘De deur naar de zorg. Het recht op gezondheid en zorg voor ongedocumenteerde migranten’ beschrijft Dokters van de Wereld de knelpunten waar ongedocumenteerden tegen aanlopen in hun zoektocht naar zorg. Dokters van de Wereld ziet in de dagelijkse praktijk dat de toegang tot bepaalde zorg voor deze kwetsbare groep ondermaats is en flink verbeterd moet worden.
Knelpunten
Ondanks dat er veel zaken goed geregeld zijn in de Nederlandse gezondheidszorg, blijkt uit de bevindingen van Dokters van de Wereld dat het recht op gezondheid bij ongedocumenteerden niet wordt gewaarborgd. Er zijn verschillende redenen aan te wijzen waardoor de zorg voor deze kwetsbare groep onder de maat is. Door de Nederlandse wet- en regelgeving mogen ongedocumenteerden geen betaald werk verrichten en zich niet verzekeren, waardoor de (financiële) zelfredzaamheid minimaal is. Niet voor alle zorg is een vergoedingsregeling. Voor vrouwen bemoeilijkt dit de toegang tot anti-conceptie en abortus en beperkt daarmee ook hun keuzevrijheid op dit gebied. Ook mondzorg is hierdoor nauwelijks toegankelijk.
Daarnaast er zijn knelpunten op het niveau van de zorgverleners en de ongedocumenteerden zelf die toegang tot de zorg bemoeilijken:
De stressvolle en moeilijke leefomstandigheden waaronder ongedocumenteerden leven hebben duidelijk een negatieve impact op de gezondheid;De precaire leef- en financiële situatie van ongedocumenteerden zorgt voor angst om gebruik te maken van de zorg, naar een arts of zorginstelling te gaan;Onwetendheid over het recht op zorg voor ongedocumenteerde migranten en mogelijkheden van het financiële vangnet voor zorgkosten is groot, zowel bij de doelgroep zelf als bij de zorgverleners en baliemedewerkers;In de zorgverlening zien we bij sommige artsen ook een terughoudende attitude richting hulp aan niet-betalende patiënten, vanwege de toch al hoge werkdruk, de bijkomende administratielast, de grote taalbarrière en het feit dat tolken worden niet meer worden vergoedPreventie
Steunorganisaties zoals Dokters van de Wereld fungeren als een belangrijk vangnet voor mensen die vanwege deze barrières tussen wal en schip dreigen te vallen. Zij pleiten dan ook voor betere leefomstandigheden van ongedocumenteerden en betere toegang tot medisch noodzakelijke zorg om onnodig lijden en complexere zorgvragen te voorkomen.
“Als medische mensenrechtenorganisatie strijden wij voor het recht op gezondheid voor iedereen”, bepleit Directeur Arianne de Jong. “Een voorbeeld uit onze praktijk: een van onze medisch vrijwilligers zag met regelmaat een kwetsbare man met hoge bloeddruk en suikerziekte. Hij kan niet lezen en schrijven en voor hem is structuur en hulp bij medicatie inname van levensbelang. Plotseling had hij geen recht meer op een slaapplek in de nachtopvang en kwam op straat te staan. Twee weken later zagen we hem weer op onze Zorgbus waar bleek dat hij zijn medicatie door gebrek aan structuur niet meer regelmatig had gebruikt. Hij moest zelfs worden opgenomen in het ziekenhuis. Dit kan én moet worden voorkomen.”
Structurele verbeteringen
Doordat de toegang tot bepaalde zorg ondermaats blijkt voor ongedocumenteerden is Dokters van de Wereld gestart met een tijdelijk anti-conceptie spreekuur. Ook start binnenkort een mondzorg campagne. De weg naar de geestelijke gezondheidszorg kent voor ongedocumenteerden eveneens allerlei obstakels. Daarom biedt Dokters van de Wereld laagdrempelige psychosociale ondersteuning. Dit zijn slechts overbruggende hulpmiddelen, geen blijvende oplossingen. Ze bieden wel belangrijke inzichten in de moeilijkheden en verbeterpunten in de toegankelijkheid van zorg voor deze kwetsbare groep. Dokters van de Wereld roept dan ook op tot structurele verbeteringen op dit gebied.
Arianne de Jong: ‘Onze medewerkers en vrijwilligers zien dagelijks hoe mensen in schrijnende omstandigheden moeten zien te overleven. Oók in Nederland. Al dertien jaar ondersteunen wij ongedocumenteerden en deze hoge drempels in de toegang tot zorg bestaan jarenlang. Het is de hoogste tijd dat de knelpunten aangepakt worden. Gezondheidszorg is immers geen privilége, maar een mensenrecht.”
