Ook in de gemeente Den Haag vallen ongedocumenteerde patiënten vaak als eerste buiten de boot bij overbelaste huisartsen. Dat blijkt uit onderzoek van Dokters van de Wereld. De gebrekkige toegang tot zorg voor mensen zonder verblijfpapieren heeft te maken met een ingewikkeld declaratiesysteem en het ontbreken van een toegankelijk medisch dossier. Maatschappelijke partijen spelen een belangrijke rol in het ondersteunen van huisartsen in de zorg aan ongedocumenteerde patiënten.
De afgelopen jaren ziet Dokters van de Wereld dat de toegang naar de huisarts steeds moeilijker wordt, vooral voor ongedocumenteerde patiënten. In heel het land is onze helpdesk langer bezig om voor ongedocumenteerde patiënten een huisarts te vinden en ook onze mobiele Zorgbussen worden drukker bezocht. Uit onderzoek van Dokters van de Wereld bleek dat huisartsen in Amsterdam ongedocumenteerde patiënten soms weigeren. Deze signalen droegen bij aan ons besluit om uit noodzaak een Medische Post te openen in Amsterdam afgelopen december.
Zorgverlening verbeteren
In Den Haag verzorgt Dokters van de Wereld spreekuren op het gebied van psychosociale ondersteuning en seksuele en reproductieve gezondheid. Ook in deze stad bestaan obstakels in de toeleiding van deze groep naar reguliere eerstelijnszorgaanbieders. Om een beter beeld te krijgen van de zorgverlening aan ongedocumenteerde mensen in Den Haag en om onze hulpverlening te verbeteren, zetten we een onderzoek op onder huisartsenpraktijken. Het doel was inzichtelijk te maken hoe huisartsen beter ondersteund kunnen worden in de zorgverlening aan ongedocumenteerde patiënten.
Aanbevelingen
Tussen september en november 2022 is een online enquête afgenomen onder 186 huisartsenpraktijken over hoe zij de zorg aan deze patiënten ervaren. Daarnaast zijn verschillende betrokken partijen geïnterviewd. Aan de hand van de resultaten hebben we aanbevelingen opgesteld om de toegang tot deze zorg te bevorderen. De bevindingen uit het onderzoek sluiten aan op signalen die we overal in het land zien: ongedocumenteerde patiënten vallen vaak eerste buiten de boot bij overbelaste huisartsen. Dit heeft te maken met een ingewikkeld declaratiesysteem en het ontbreken van een toegankelijk medisch dossier. Net als Dokters van de Wereld gaven maatschappelijke hulpverleners aan dat ongedocumenteerde mensen in het reguliere zorgcircuit terecht moeten kunnen: goede zorg voor iedereen, ongeacht verblijfsstatus, moet de norm zijn en doelgroepspecifieke zorg is onwenselijk.
Drempels door overheidsbeleid
Onder de veelal overbelaste huisartsenpraktijken bestaan verschillende drempels die een goede toegankelijkheid tot zorg voor ongedocumenteerde patiënten in de weg kunnen staan. Overheidsbeleid draagt op verschillende punten ook bij aan deze drempels. Op dit moment zijn maatschappelijke organisaties onmisbaar voor goede gezondheidszorg voor deze groep, terwijl de overheid en de zorgsector verantwoordelijk zijn om iedereen goede en toegankelijke zorg te bieden. Samenwerking tussen maatschappelijke partijen en het zorgcircuit is dus essentieel om ongedocumenteerde mensen naar de juiste zorg te begeleiden.
Presentatie van het rapport
Afgelopen 7 maart werd het rapport gepresenteerd tijdens het Medisch Overleg Ongedocumenteerden Den Haag dat wordt gefaciliteerd door de GGD Den Haag. Een divers publiek van lokale huisartsen, tandartsen, apothekers, verloskundigen, STEK/het Wereldhuis, het Rode Kruis, het Daklozenloket, het Leger des Heils en VluchtelingenWerk Nederland bespraken de onderzoeksresultaten en gaven aan dat gemeentes meer ondersteuning moet leveren aan huisartsen om zorg aan ongedocumenteerde patiënten te kunnen blijven leveren. Zorgverlening aan deze groep moet beter worden verspreid onder huisartsen en ook moet er meer voorlichting komen zodat huisartsen meer kennis hebben over hoe zij zorg aan ongedocumenteerde patiënten kunnen declareren via het CAK. Tot slot werd het belang van vertrouwenspersonen (via maatschappelijke organisaties) bevestigd die de zorgvraag kunnen verduidelijken en daarmee de huisarts kunnen ontlasten. Dokters van de Wereld zal op basis van deze feedback de hulpverlening in Den Haag verder ontwikkelen. Daarnaast zullen signalen uit het rapport en bij de presentatie worden gebruikt om het recht op zorg voor ongedocumenteerden bij het Ministerie van VWS, bij de Tweede Kamer en bij beroepskoepels zoals de Landelijke Huisartsen Vereniging te blijven agenderen.
