De coronacrisis heeft verstrekkende gevolgen, ook voor de werkwijze en het bereik van het Zorgcafé. Migranten die nog niet lang in Nederland verblijven, nieuwkomers, kunnen bij het Zorgcafé terecht met vragen over hun gezondheid in hun eigen taal. De problemen waarmee deze mensen worstelen zijn vaak privé en delicaat. Veel van hen hebben medische- maar ook psychosociale klachten. De zorgverleners en cultuurcoaches van Dokters van de Wereld helpen deze mensen de weg naar de juiste zorg te vinden en geven uitleg over het Nederlandse zorgsysteem. Heel belangrijk daarbij is de informele sfeer in BOOST (Amsterdam) en Gezellig (Nijmegen), twee ontmoetingsplekken voor vluchtelingen waar het Zorgcafé inloopspreekuur houdt. Maar deze centra zijn nu al maanden gesloten. Hoe bereik je de doelgroep zonder aanwezig te kunnen zijn op deze locaties?
“Dat is een grote zorg”, vertelt Petra Wisse, initiator en coördinator van de Zorgcafés. “We zijn vijf dagen per week telefonisch bereikbaar, maar mensen bellen niet. Terwijl we weten dat veel vluchtelingen last hebben van eenzaamheid en spanning en de hoeveelheid aan informatie die nu op hen afkomt. De mensen die in ons bestand zitten, die al bekend zijn bij ons, hebben we gebeld, maar degenen die het Zorgcafé niet goed kennen, nemen geen contact op. Wellicht is het spannend om zomaar te bellen. Want wie krijgen ze dan aan de lijn?”
Taboe
Over problemen belt men niet gauw naar een onbekende persoon. Het Zorgcafé wordt onderling wel aanbevolen binnen de doelgroep. “Syriërs en Iraniërs praten niet gemakkelijk met elkaar over hun psychische of fysieke problemen”, legt Petra uit. “Dat is niet iets waar je mee te koop loopt. Daarom verwijzen ze elkaar liever naar het Zorgcafé, en letten daarbij op dat ze niet hun problemen delen.
Bij het Corona Actie Platform voor statushouders (CAS) zijn we nu ook bekend. Dit netwerk is een initiatief van Yordi Lassooy. Deze Eritrese vrouw heeft een telefonische helpdesk opgezet in het Arabisch en Farsi en daar loopt het storm. Mensen bellen met een vraag over corona, maar er zit vaak nog een andere hulpvraag achter. De mensen die uit Amsterdam en Nijmegen komen worden dan soms doorverwezen naar ons.”
Digitale bijeenkomsten
Beeldbellen is populair in deze tijden van corona als alternatief voor fysieke bijeenkomsten en individuele gesprekken. Ook het Zorgcafé organiseert digitale meetings. Zo gaf het onlangs in samenwerking met BOOST een goed bezochte Zoom-sessie over slaapproblemen door stress. Tijdens de bijeenkomst ging een in slaap gespecialiseerde gastspreker in op de mogelijke oorzaken van slapeloosheid en gaf op interactieve wijze tips hoe ermee om te gaan. Het was een succes.
Toch zijn digitale bijeenkomsten niet altijd een goed alternatief. Bij het Vrouwencafé loopt het bijvoorbeeld niet echt storm. Deze wekelijkse bijeenkomsten werden voor de coronacrisis drukbezocht, maar het blijkt nu moeilijk om de vrouwen bij elkaar te krijgen voor een online Zoom-bijeenkomst. Daar zijn verschillende redenen voor. Petra: “Vrouwen zitten thuis met hun man en kinderen. Het is dan niet prettig om openhartige gesprekken te voeren met familie die op de achtergrond zit mee te luisteren. Wat er gezegd wordt komt bovendien ook in alle huiskamers van de andere deelneemsters. En daarmee is er verlies aan privacy.
Normaal gaat iemand naar taalles of een andere activiteit in BOOST of Gezellig. Nu is dat online, waardoor de kans om gewoon even bij ons aan de tafel komen staan en een praatje te maken met een van onze cultuur coaches nu weg valt.” De kracht van Boost en Gezellig is de persoonlijke ontmoeting is waar de sfeer van vertrouwen fysiek voelbaar is in tegenstelling tot video-ontmoetingen voor groepsgesprekken die persoonlijk van aard zijn.
Het nieuwe normaal
Veel uitdagingen dus voor het Zorgcafé. Hoe om te gaan met deze nieuwe situatie? Petra is optimistisch en onderzoekt samen met haar team de mogelijkheden om de doelgroep zo goed mogelijk van dienst te kunnen zijn, online èn fysiek. “We kijken er ontzettend naar uit dat BOOST en Gezellig weer opengaan en dat we op een aangepaste manier weer aan de slag kunnen gaan. We volgen nauwgezet het beeld van ‘het nieuwe normaal’ in onze samenleving en wat dat betekent voor onze doelgroep. Het zal niet meer zo zijn als vroeger, maar het is heel fijn dat we binnenkort weer mensen kunnen ontmoeten. We hopen dat mensen dan toch weer even aan komen waaien. Want de kracht van het Zorgcafé ligt juist in die ontmoetingen.”
