Twee jaar na de ebola-uitbraak deden we begin december voor de eerste keer weer een Operatie Glimlach-missie in Sierra Leone. Een plastisch chirurgisch team van het UMCG Groningen trainden en opereerden in het Masanga Hospital in Masanga en het Holy Spirit Hospital in Makeni. Twee ziekenhuizen met totaal uiteenlopende karakters.
Het Masanga Hospital ligt in de bush. In de jaren zestig was dit een lepra-ziekenhuis, daarom ligt het afgelegen. Het ziekenhuis bestaat uit verschillende gebouwen. De OK en de patiëntenzalen liggen bij elkaar. De kantine en onder andere de fysiotherapie-afdeling bevinden zich in een ander gebouw. Communicatie vanuit het ziekenhuis is lastig. Bellen kan alleen op bepaalde plekken, zoals op een heuvel op het ziekenhuisterrein. Het Holy Spirit Hospital in Makeni daarentegen is geavanceerd en ligt in een klein stadje. De OK beschikt over moderne apparatuur, de lokale staf is goed opgeleid en er vinden regelmatig trainingen plaats door teams uit verschillende landen. Het ziekenhuis heeft twee vleugels, waarvan een bestemd voor buitenlandse medische teams. Wat beide ziekenhuizen met elkaar gemeen hebben, zijn de voorzorgsmaatregelen die sinds de ebola-uitbraak nog altijd gehandhaafd blijven. Zo moet iedereen die de ziekenhuizen wil betreden de handen desinfecteren en de temperatuur laten opmeten. Patiënten moeten daarnaast een questionnaire invullen voordat ze het ziekenhuis in mogen. “Na de uitbraak van ebola in 2014 hebben de lokale staf en de bevolking veel geleerd,” vertelt Joop de Vries, medisch coördinator Operatie Glimlach. “Als mensen het ziekenhuis in willen, moeten ze eerst naar de triage-tent. Mensen met koorts worden in isolatie gebracht. In de tijd van de ebola-uitbraak stonden de ziekenhuizen bijna leeg. Na de uitbraak mocht niemand het ziekenhuis meer in. De patiënten die er nog lagen werden wel behandeld. In Masanga moest de staf die in aanraking was geweest met patiënten drie weken lang in quarantaine of thuis blijven. In Makeni was alleen de polikliniek open, er werd niet geopereerd.
Veilige chirurgie
Afgelopen Operatie Glimlach-missie was de eerste missie sinds de ebola-uitbraak. Een geslaagde missie, volgens Joop. “In beide ziekenhuizen heeft ons team training gegeven en operaties uitgevoerd. In totaal waren we met z’n negenen, we hebben de teams opgesplitst in twee groepen. Dat werkte prima, met een kleine groep heb je meer overzicht. Eén team ging aan de slag in het Holy Spirit Hospital en het andere team werkte in het Masanga Hospital. In Masanga hebben we naast operaties veel training gegeven over essentiële veilige chirurgie. Het health system in dit ziekenhuis heeft een lage standaard omdat veel artsen tijdens de oorlog zijn gevlucht. Er is door de organisatie Capa Care uit Noorwegen in 2008 een chirurgisch trainingsprogramma opgezet. Vijf basisartsen worden door twee Nederlandse tropenartsen in het ziekenhuis opgeleid om chirurgische basisoperaties uit te voeren, zoals keizersneden, blindedarmoperaties etc. Zes maanden lang worden ze in het Masanga Hospital opgeleid, waarna ze anderhalf jaar in andere ziekenhuizen in Sierra Leone worden getraind. Het laatste jaar gaan ze naar Freetown, ze hebben dan een opleiding van drie jaar achter de rug. Ons team heeft de Nederlandse tropenartsen in Masanga geholpen met grotere operaties, zoals het aanbrengen van huidlappen op grote wonden veroorzaakt door zweren. Dit is een lastige klus waarbij we hen goed hebben kunnen helpen. Er waren patiënten bij die al een half jaar in het ziekenhuis lagen met zo’n grote wond op het scheenbeen. Ze waren dan ook erg dankbaar dat ‘de Doctors of the World’ er was en dat we hen konden helpen. In Masanga zijn 84 mensen gescreend en we hebben 36 patiënten geopereerd. Ook hebben we de lokale artsen training on the job gegeven tijdens operaties. De samenwerking met de Nederlandse tropenartsen en de lokale staf ging erg goed. Het nuttige was dat ons team uit het UMCG zowel opereerden en lectures kon geven.”
Kennisoverdracht
