Asielzoekers die in tijdelijke opvanglocaties verblijven lopen grote gezondheidsrisico’s, concluderen Dokters van de Wereld, Pharos en het Rode Kruis in het rapport ‘Uitzichtloos in de opvang’. De meeste locaties zijn alleen geschikt voor kort verblijf, maar in de praktijk verblijven mensen er meer dan een jaar. Dat maakt veel bewoners ziek.
Meer dan 72.000 mensen verblijven momenteel op zogenaamde tijdelijke gemeentelijke opvanglocaties, omdat reguliere asielzoekerscentra (azc’s) onvoldoende plek hebben. De verwachting is dat de Kabinetsplannen zullen leiden tot een toename van het aantal bewoners in de tijdelijke opvang. Donderdag debatteert de Tweede Kamer over de asielplannen van het Kabinet.
Het nieuwe rapport is een vervolg op het rapport ‘Zorgen in tijden van crisis’, dat Dokters van de Wereld vorig jaar samen met Pharos en het Nederlandse Rode Kruis publiceerde.
Veel drempels
Uit ons vervolgonderzoek blijkt dat de gezondheidszorg in tijdelijke opvanglocaties de afgelopen anderhalf jaar weliswaar op sommige aspecten is verbeterd, maar in de praktijk zien wij nog steeds veel barrières. De continuïteit van zorg is een probleem omdat bewoners vaak moeten verhuizen. Ook is voor bewoners niet altijd duidelijk hoe de zorg werkt, en ervaren zij lange wachttijden en communicatieproblemen.
Voor zorgprofessionals is werken op een tijdelijke locatie verre van eenvoudig. Ze werken in ruimten die niet geschikt zijn om zorg te verlenen. En op het moment dat de zorg eindelijk geregeld wordt, worden mensen weer overgeplaatst. Dan kan de toegang tot zorg opnieuw beginnen. Bewoners die ziek zijn, herstellen nauwelijks door de slechte leefomstandigheden. Ook kan de voeding niet worden aangepast aan de behoefte van de zieke bewoner.
Uitzichtloosheid
Zo lang de leefomstandigheden ongezond zijn, blijven de gezondheidsrisico’s in tijdelijke opvanglocaties onverminderd groot. ‘De huidige omstandigheden van opvanglocaties zijn ondermaats en maken mensen ziek. Daar kan geen goede zorg tegenop’, zegt Jasper Kuipers, directeur van Dokters van de Wereld. ‘In noodgevallen kun je mensen voor korte duur opvangen in een tent of sporthal, maar we zien dat dat dit nu standaardpraktijk is geworden. Slaapgebrek, ondermaatse hygiëne en voeding en een tekort aan privacy leiden tot mentale klachten. De lange asielprocedures en slechte leefomstandigheden leiden bovendien tot een gevoel van uitzichtloosheid.’
Om te zorgen dat mensen minder ziek worden, zijn structurele opvangplekken nodig die voldoen aan de kwaliteitscriteria. Daarnaast moet er een beter aanbod komen van mentale gezondheidszorg en ondersteuning. Tot slot pleiten we voor meer duidelijkheid vanuit het Rijk voor alle opvanglocaties over hoe zij preventie, zorg en ondersteuning op goed niveau kunnen organiseren.
