Beetje veiligheid in onzeker bestaan ongedocumenteerden
De Zorgbus bestaat vijf jaar. Een mijlpaal. In deze vijf jaar hebben onze vrijwillige artsen en chauffeurs met veel toewijding duizenden ongedocumenteerde mensen geholpen tijdens de mobiele spreekuren. Dokters van de Wereld bood voor die tijd ook al wekelijkse spreekuren aan, maar daarmee werd lang niet iedereen die hulp nodig had bereikt. Dankzij een schenking van de Nationale Postcode Loterij werd de eerste Zorgbus werkelijkheid. Inmiddels rijden er twee bussen rond, in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. De tweede bus werd mogelijk gemaakt met giften van de Amsterdamse Roteryclub.
De medische vrijwilligers van de Zorgbus helpen mensen die bij hen op spreekuur komen de juiste medische zorg te krijgen. Ongedocumenteerden kunnen geen zorgverzekering afsluiten. De drempel om naar een huisarts te gaan of naar een specialist is daarom erg hoog. Annette Hoogerbrugge is projectleider van de Zorgbus. “We wilden meer ongedocumenteerden helpen en op andere plekken spreekuren aanbieden”, vertelt ze. “Toen de We Are Here groep ontstond werd opeens duidelijk dat overal in Amsterdam ongedocumenteerde mensen waren en dat we die niet goed konden bereiken.”
We Are Here is een groep ongedocumenteerde migranten en uitgeprocedeerde asielzoekers die niet langer onzichtbaar willen zijn. Tot de coronacrisis uitbrak, zwierf deze groep mensen door de stad en kraakte panden voor onderdak. Annette: “Wij gingen eerst met een rugzakje met medicijnen en een bloeddrukmeter naar die kraakpanden toe. Toen we eenmaal de Zorgbus hadden ging het snel. We gingen van een bereik van nog geen tien mensen per week, naar 30/40 mensen per week.”
Chauffeur en regelaar
Danny Simonis is een van de vrijwilligers die vanaf het begin deel uitmaakt van het team van de Zorgbus. Hij is gepensioneerd leraar. Hij gaf les aan de Hogeschool van Amsterdam: managementvaardigheden en interculturele communicatie. Danny is chauffeur, maar doet nog veel meer. “Ik ben vooral ook regelaar”, vertelt hij. “Ik zorg dat de patiënten klaarstaan voor de artsen en noteer hun namen. Ook vraag ik of ze klachten hebben die op Covid wijzen. Dan weten we of iemand buiten behandeld moet worden of de spreekkamer in mag. Het werk geeft me veel energie. Iemand van de We Are Here groep zei eens tegen me dat hij het zo fijn vindt dat wij er echt voor hen zijn. Daarom is de Zorgbus ook zo belangrijk. Ze voelen zich erkend als mens. Het geeft ze een soort van verankering, een beetje veiligheid.”
Psychosociale hulp
Ook Koen Bolhuis is al lange tijd vrijwilliger bij Dokters van de Wereld, ruim vijf jaar. Hij is arts in opleiding tot psychiater in het AMC ziekenhuis. “Wij bieden ook psychosociale spreekuren aan in de Zorgbus. Deze zorg is heel belangrijk voor onze doelgroep”, vertelt hij. “We zien veel mensen met PTSS (posttraumatische stressstoornis), ernstig middelengebruik, psychoses, depressie en dergelijke. De Zorgbus biedt privacy, in de mobiele spreekkamer voelen de mensen zich veilig en kunnen ze vrijuit praten over hun problemen. Daardoor kunnen we hen beter helpen en doorverwijzen naar de juiste hulpverlening.” De spreekuren van Dokters van de Wereld werpen hun vruchten af. Het werk van de medische vrijwilligers wordt serieus genomen door hun collega’s in de reguliere hulpverlening, merkt Koen. “De samenwerking gaat best goed. We hebben al veel respect verdiend en onze verwijzingen worden heel serieus genomen. Heel prettig.”
Serieuze gevallen
Danny heeft veel meegemaakt tijdens zijn ritten met de Zorgbus. Soms ging het om hele serieuze medische gevallen. “Een persoon staat me nog altijd bij. Een hele aardige man uit Ivoorkust die een ernstige ontsteking aan zijn voet had. Hij kwam op het spreekuur en de wond bleek gangreneus te zijn. Toen hebben we besloten om meteen met de Zorgbus naar de eerste hulp te rijden, want de artsen waren bang dat hij bloedvergiftiging zou krijgen. Ik met de patiënt en een tolk in de Zorgbus en de twee artsen op de fiets er achteraan. Die hebben de patiënt in het ziekenhuis begeleid zodat hij goed verzorgd werd. Daarna hebben we ook nog via het Leger des Heils een noodopvangplek voor hem geregeld. Gelukkig is hij uiteindelijk genezen.”
Dat de vrijwilligers een belangrijke rol spelen blijkt ook uit het volgende verhaal. Danny: “Ik weet ook nog een Eritreeër die een tumor aan zijn nier had. Die is uiteindelijk in het AMC geopereerd aan zijn nier. Daarna zochten we hem nog meerdere keren op om te checken hoe het met hem ging.”
Van twee naar twaalf
In vijf jaar tijd is het aantal medische spreekuren met de twee Zorgbussen flink uitgebreid.. Annette: “We hebben op maandag, woensdag en donderdag spreekuren in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. In Amsterdam op meerdere locaties en in Den Haag en Rotterdam op een een locatie. In het begin hadden we vier vrijwilligers en twee spreekuren per week en nu doen we 12 spreekuren per week en hebben we 40 of 50 vrijwilligers. Artsen en chauffeurs.”
Het is in coronatijd moeilijker om de ongedocumenteerden te bereiken. De We Are Here groep is uiteen gevallen. Ze zijn moeilijker te vinden omdat ze geen panden meer kunnen kraken. Wel kunnen deze mensen nu gelukkig terecht in de tijdelijke noodopvangplekken die voor daklozen zijn ingericht. Annette: “Onze spreekuren worden nu vooral druk bezocht door andere groepen. Veel arbeidsmigranten zonder werkvergunning uit Brazilië en de Fillipijnen. Ook is het in Den Haag veel drukker geworden. Daar zijn we met een extra medisch spreekuur gestart. Het gaat om ongedocumenteerde mensen die hun werk kwijt zijn geraakt door de coronacrisis. Au pairs, schoonmakers.”
Landelijk bereik
De behoefte aan psychosociale hulp is gegroeid tijdens de coronacrisis. Veel mensen gaan gebukt onder gevoelens van eenzaamheid, onzekerheid en angst voor de gevolgen van het virus. Ook de vrouwenspreekuren worden drukker bezocht. We signaleren meer gevallen van huiselijk geweld en een toename van ongewenste seksuele contacten. De Zorgbussen blijven dus onverminderd belangrijk, hoe meer mensen we in het land kunnen bereiken, hoe beter. Dankzij de deelnemers van de Nationale Postcode Loterij ontvingen wij een extra bijdrage van 430.000 euro. Met deze schenking kunnen we nu ook in plaatsen als Arnhem, Utrecht en Groningen extra hulp bieden.
Wil jij ons ook helpen kwetsbare mensen bij te staan en de toegang tot zorg verder te verbeteren? Dat kan! Steun ons en word donateur.
