Een pakje condooms kost €8, een spiraaltje €150. De pil krijg je op doktersrecept en wordt alleen vergoed als je onder de 18 bent. Voor veel vrouwen met een kleine portemonnee zijn de kosten van anticonceptie te hoog.
Vandaag is het Wereld Anticonceptie Dag. Zelf beslissen of en wanneer je kinderen wilt is een recht, en geen luxe. Dit moet gelden voor alle meisjes en vrouwen, waar ook ter wereld. Ook in Nederland kunnen veel vrouwen anticonceptie niet betalen. Zij gebruiken niets, of een middel dat niet bij hen past. Dokters van de Wereld pleit er daarom al jaren voor dat anticonceptie weer terug moet in het basispakket.
Anonieme reactie op onze campagne voor spiralen in 2019“Ik zit in de schuldsanering en ben afhankelijk van de voedselbank, waardoor ik een spiraaltje niet meer kan betalen. In 2017 ben ik ongepland zwanger geraakt van mijn derde kind, om daarna in een zware depressie te belanden. Ik wil echt geen kinderen meer, maar de pil vergroot de kans dat de depressie weer terugkomt.”
Wat zijn nu de regels?
Op dit moment wordt anticonceptie voor een grote groep vrouwen niet vergoed:
Tot je 18e krijg je een volledige vergoeding uit de basisverzekering. Je betaalt ook geen eigen risico.Tussen je 18e en 21e wordt anticonceptie vergoed uit de basisverzekering, maar betaal je wel je eigen risico.Zodra je 21 bent, moet je anticonceptie helemaal zelf betalen, tenzij je een aanvullende verzekering hebt afgesloten.Voor ongedocumenteerde vrouwen geldt dit sowieso niet, zij kunnen namelijk geen zorgverzekering afsluiten. Ook mogen zij geen betaald werk doen in Nederland. Tijdens onze vrouwenspreekuren zien we deze doelgroep steeds vaker terug. Voor hen gelden meerdere barrières in de toegang tot anticonceptie: ze kunnen het niet betalen, weten niet waar ze terecht kunnen, of er heerst een taboe op vragen over seks en voortplanting.
Vraag naar anticonceptie in onze hulpverlening sterk gestegen
Op ons vrouwenspreekuur kunnen ongedocumenteerde vrouwen en meisjes terecht met al hun vragen over seksuele en reproductieve gezondheid. In de afgelopen anderhalf jaar zien we steeds meer gevallen van huiselijk geweld en een toename van ongewenste seksuele contacten. (Lees ook ons vorige artikel over dit onderwerp). Door de coronacrisis zijn veel vrouwen hun baan in huishouden en horeca kwijtgeraakt. Zij kloppen aan bij Dokters van de Wereld voor hulp. Het aantal vragen over anticonceptie is sinds 2019 sterk gestegen, evenals de verzoeken voor een HIV- of SOA-test.
“Maria” is een 32 jarige ongedocumenteerde vrouw uit Brazilie. Vier weken geleden werd ze verkracht door haar ex man en nu is ze zwanger. Geld voor een abortus heeft ze niet. Door bemiddeling van Dokters van de Wereld krijgt Maria een gratis abortuspil. Daarna spreken we haar tijdens ons spreekuur over anticonceptie.
Hoge kosten zorgen voor genderongelijkheid
In Nederland gebruiken circa 2,1 miljoen vrouwen anticonceptie, tegenover 15.000 mannen (bron: Clara Wichmann stichting). Vaak dragen vrouwen de financiële kosten hiervan volledig. Deze onevenredigheid werkt genderongelijkheid in de hand.
Zelf kunnen beslissen of en wanneer je kinderen neemt, vergroot de autonomie van vrouwen. Ze kunnen eerst kiezen voor scholing, en voor het opbouwen van een carrière. Onbedoelde zwangerschappen en abortussen kunnen voorkomen worden als alle vormen van anticonceptie toegankelijk worden voor alle vrouwen. Alleen zo creëer je gelijke kansen voor iedereen.
Anonieme reactie op onze campagne voor spiralen in 2019“Ik kan me geen spiraaltje permitteren. Alles wat ik verdien door hard te werken wordt gebruikt om mijn schulden af te betalen. Natuurlijk weet ik dat er goedkopere vormen zijn van anticonceptie. Maar die hebben teveel hormonen of ik heb er teveel omkijken naar. Ik wil gewoon gegarandeerd zijn dat ik niet zwanger word.”
Onevenredige kostenverdeling is discriminatie
Gebrekkige toegang tot anticonceptie en de onevenredige kostenverdeling daarvan bevorderen genderongelijkheid en dat is een vorm van discriminatie. Dat vinden ook de Clara Wichmann stichting, DeGoedeZaak en 7000 mede-eisers, die al in december 2019 een zaak hebben aangespannen tegen de Nederlandse Staat. In februari 2021 stemde de Tweede Kamer in met een motie van de PvdA die het kabinet opdracht gaf om anticonceptie op te nemen in het basispakket. Het demissionaire kabinet voert de motie vanwege de kosten die ermee zijn gemoeid echter niet uit. Dokters van de Wereld hoopt daarom dat het de Clara Wichmann stichting lukt om het recht op anticonceptie af te dwingen bij de rechter. Op 6 oktober volgt de uitspraak.
