Oscar (23) lijkt zorgeloos door het leven te gaan, maar schijn bedriegt. Onzekerheid over zijn verblijfsstatus en schuldgevoelens over wat er na aankomst in Nederland met zijn zusje is gebeurd, knagen aan hem. Met hulp van vrienden en de psychosociale professionals van Dokters van de Wereld probeert hij alles een plek te geven.
Mensenhandel
Oscar komt aangefietst, koptelefoon op zijn oren. Hij komt net uit school en maakt op weg naar huis een tussenstop in het stadsbos, dat er op deze dag stralend bij ligt. Al wandelend vertelt hij hoe hij als 13-jarige vanuit Angola aankwam in Nederland, in het gezelschap van een bekende van zijn vader en zijn zusje. 'Ik weet het niet zeker, maar inmiddels denk ik dat het om kinderhandel ging. Dat mijn zusje en ik expres uit elkaar zijn gehaald.' Oscar bleef alleen achter. Zijn zusje heeft hij nooit meer gezien.
De schuldgevoelens daarover spelen hem tot op de dag van vandaag parten. 'Ik was de oudere broer dus ik voelde me verantwoordelijk voor haar. Ik moest voor haar zorgen. Dat ik haar ben kwijtgeraakt, vind ik verschrikkelijk.' Dat schuldgevoel uit zich in slapeloze nachten. En soms sluit hij zich af. ‘Als ik aan mijn zusje denk, probeer ik mezelf te isoleren van de rest van de wereld. Ook voel ik me soms een beetje depressief.'
Traumabehandeling
Met Jan, vrijwillig psychosociaal ondersteuner bij Dokters van de Wereld, sprak hij over die schuldgevoelens. 'Jan heeft me laten inzien dat het niet mijn schuld was, dat ik ook nog maar een kind was dat niet wist wat hem overkwam.' Diezelfde Jan, gepokt en gemazeld als psycholoog en psychotherapeut, zag dat Oscar het wel redde, maar voelde ook dat hij met alles wat er was gebeurd een keer moest vastlopen. Daarom liet hij hem op een wachtlijst plaatsen voor traumabehandeling.
Oscar moest een paar maanden wachten voor hij daar terechtkon. In de tussentijd hield Jan wekelijks contact met Oscar - soms telefonisch, soms live. Eenmaal in behandeling bij het traumabehandelcentrum, leerde Oscar ook daar: 'het is niet mijn schuld dat mijn zusje en ik van elkaar zijn gescheiden'.
Afgewezen voor Kinderpardon
Inmiddels heeft hij geen professionele hulp meer. 'Als ik ergens meezit, kan ik nu ook met vrienden praten. Zij kennen mijn verhaal nu ook en begrijpen me, hoewel het voor hen moeilijk voor te stellen is wat ik allemaal heb meegemaakt en nog steeds doormaak. Dat geeft ook niet, voor mij helpt het al om het te uiten, om het niet langer binnen te houden.'
Oscars verzoek om in aanmerking te komen voor het Kinderpardon is afgewezen. En dat is hard voor een jongen die hier al tien jaar is, vloeiend Nederlands spreekt, een opleiding volgt en alle wedstrijden van het Nederlands voetbalelftal kijkt. Omdat hij in beroep is gegaan tegen de uitspraak, wil hij alleen anoniem zijn verhaal doen. 'Ik durf niet meer vooruit te kijken, weet nooit wat er gaat gebeuren. Ik leef van dag tot dag. Dat is lastig, maar tegelijkertijd ben ik het gewend. Ik leef al zo lang in onzekerheid.'
Oscars credo? 'Je moet proberen positief te blijven en te doen waar je blij van wordt. Niet stil zitten en bezig zijn met je problemen, maar oplossingen zoeken. Ik heb wat er met mijn zusje is gebeurd nu een beetje een plek kunnen geven. Ik besef dat ik er weinig aan kon doen dat ik haar uit het oog verloor, toch hoop ik nog altijd dat ik haar ooit terugvind.'
* De naam Oscar is op verzoek gefingeerd
Tienduizenden mensen in Nederland moeten maanden wachten voor een behandeling in de geestelijke gezondheidszorg. Terwijl zij wachten verergeren hun klachten. Wij bieden overbruggingshulp aan mensen in een kwetsbare positie.
