“Ik wil niet langs de zijlijn staan, maar echt iets dóén”

Merel van Noord (28) is huisarts in opleiding en zet zich al anderhalf jaar in als vrijwilliger bij Dokters van de Wereld. Daar rijdt ze met een mobiele Zorgbus door Amsterdam om zorg te bieden aan ongedocumenteerde- en dakloze mensen. ‘Door mijn vrijwilligerswerk besef ik hoe ingewikkeld het Nederlandse zorgsysteem is. Zéker als je hier niet geboren bent.'

Geen vangnet

Tijdens een tussenjaar van haar studie wilde Merel graag iets betekenen voor de samenleving. 'Ik maak me al langer druk over de omstandigheden van ongedocumenteerde mensen in Nederland. Daarom wilde ik een baan waarin ik mij, vanuit mijn medische achtergrond, kon inzetten voor deze doelgroep. Zo kwam ik terecht bij Dokters van de Wereld.'

Merel werkt op de Zorgbus in Amsterdam, die stopt in wijken zoals de Bijlmer en Diemen. Hier biedt ze zorg aan ongedocumenteerde- en dakloze mensen. 'Het gaat vaak om mensen die geen enkel vangnet hebben. Ze werken bijvoorbeeld zwart, maar zodra ze door ziekte uitvallen of zorg nodig hebben, weten ze niet waar ze terechtkunnen. Dat probleem werd voor mij pas echt duidelijk toen ik dit werk begon te doen.'

Ingewikkeld zorgsysteem

De patiënten die de Zorgbus bezoeken hebben vaak geen huisarts. Naast het behandelen van hun klachten geeft Merel ook toelichting over hoe het Nederlandse zorgsysteem werkt. Dit is een grote uitdaging, vertelt ze, vooral voor mensen die de taal niet spreken. ‘Door dit werk besefte ik hoe ingewikkeld het zorgstelsel is als je niet in Nederland opgegroeid bent. Deze mensen lopen tegen enorme drempels aan. Onlangs zag ik een man die alleen Spaans sprak waardoor het hem niet lukte om een afspraak bij de huisarts te maken. Uiteindelijk kwam hij met zijn klacht naar de Zorgbus.'

Merel legt uit dat zowel artsen als ongedocumenteerde mensen vaak niet op de hoogte zijn van de mogelijkheden. ‘Een paar weken geleden zag ik een man met een ernstige oorontsteking. Hij was dakloos en kreeg een recept voor antibiotica-druppels, maar had niet het geld om zijn eigen bijdrage te betalen. Daardoor nam hij de druppels niet en werd de ontsteking erger. Terwijl er wel een regeling is in Nederland voor onverzekerde mensen, de CAK-regeling, die de zorgkosten voor deze mensen deels vergoed. Toen dacht ik: jeetje, hij loopt al weken rond met pijn. Dit had zo eenvoudig voorkomen kunnen worden.'

Mooie en moeilijke momenten

Hoewel het werk op de Zorgbus vaak trieste situaties met zich meebrengt, haalt Merel ook grote voldoening uit haar werk. ‘Het is heel fijn dat ik iets kan betekenen. Zo kwam er laatst een Zuid-Amerikaanse vrouw langs die - zo vermoedde ik - een trombosebeen had. Dat is in potentie heel gevaarlijk, maar ze wist niet waar ze terecht kon. Wij hebben toen geregeld dat ze in het ziekenhuis terechtkon. Dat er op zo’n moment een oplossing voor haar is, geeft een goed gevoel.’

Toch zijn er momenten van frustratie. ‘Soms wil ik graag iets oplossen, maar sta ik machteloos omdat de onderliggende oorzaak niet aangepakt kan worden.  Zo sprak ik een dakloze man met nekklachten die mij vertelde dat hij vaak buiten op een bankje slaapt. Ik kon hem pijnstilling en oefeningen geven voor zijn nek, maar wat hij écht nodig heeft is een fatsoenlijk bed.’

Ondanks de uitdagingen blijft Merel gepassioneerd over haar werk. ‘Ik werk met hele leuke collega's; iedereen heeft zoveel passie. De mensen die ik help zijn ook ontzettend dankbaar. Voor mij voelt het heel zinvol om niet alleen van de zijlijn toe te kijken, maar echt iets te doen. Al is het een druppel op een gloeiende plaat, het is íéts. En dat voelt goed.’