Vandaag presenteert het kabinet Schoof het regeerprogramma. De aangekondigde bezuinigingen op preventieve en publieke gezondheidsprogramma’s dreigen de toegang tot zorg voor veel Nederlanders verder onder druk te zetten. Het resultaat? Een grotere kloof en toenemende gezondheidsverschillen.
Armoede maakt ziek
Onderzoek van het CBS toont aan dat de rijkste Nederlanders gemiddeld negen jaar langer leven en ruim twintig jaar langer gezond blijven dan de armste Nederlanders. Ook blijkt uit studies dat de behandeling van kanker in Nederland sterk afhankelijk is van inkomen, opleiding en afkomst. Gezondheidswetenschappers en zorgverleners bevestigen het directe verband tussen toegang tot zorg en sociaaleconomische status. Dit onderstreept wat wij bij Dokters van de Wereld al jaren zien: armoede maakt ziek. Zorgongelijkheid in Nederland is een onmiskenbaar feit.
In onze praktijk merken we dagelijks de gevolgen van deze ongelijkheid. Patiënten komen vaker met ernstige aandoeningen bij ons omdat ze eerdere zorg om financiële redenen hebben uitgesteld. Ze kunnen medicatie niet betalen of besparen op hun eigen risico. Pas als de pijn ondraaglijk wordt, zoeken ze hulp. Hierdoor zien we in onze spreekkamers steeds vaker mensen met vergevorderde ziektebeelden. Dit resulteert in complexere, duurdere behandelingen die met vroege interventie hadden kunnen worden voorkomen.
Zorgongelijkheid in Nederland is een onmiskenbaar feit.
Impact van preventie
Preventie en brede voorlichting zijn essentieel om gezondheidsverschillen te verkleinen. Programma’s gericht op preventie bieden cruciale kennis en toegang tot een gezonde levensstijl. Dit stelt mensen in staat zelf regie te nemen over hun gezondheid. Het wegnemen van financiële drempels en het versterken van preventieprogramma’s heeft een enorme impact op de volksgezondheid.
Het kabinet Schoof beloofde in het hoofdlijnenakkoord de bestaanszekerheid te verbeteren en gezondheidsverschillen te verkleinen door preventie centraal te stellen. In de begrotingsplannen is van deze beloften niets terug te zien. Sterker nog, de plannen voorzien een bezuiniging van 300 miljoen euro op publieke gezondheid. Bovendien dreigen veel gemeentelijke subsidies voor gezonde leefstijl, seksuele en mentale gezondheid te worden teruggeschroefd.
In de begrotingsplannen is van deze beloften niets terug te zien.
Stijgende zorgvraag
Neem bijvoorbeeld het programma Nu Niet Zwanger, waarmee wij nauw samenwerken. Dit project biedt essentiële voorlichting aan mensen in kwetsbare posities en helpt hen weloverwogen keuzes maken rondom zwangerschap en seksuele gezondheid. Daarnaast ondersteunt het ouders bij het gezond en kansrijk laten opgroeien van hun kinderen. De integrale aanpak van dit soort projecten levert grote maatschappelijke winst op. Bezuinigingen zullen direct leiden tot een stijgende zorgvraag in onze spreekkamers.
Hoewel het voornemen van het kabinet om het eigen risico in 2027 te halveren een stap in de goede richting is, mag dit niet leiden tot bezuinigingen op preventie. Anders schieten we onszelf alsnog in de voet.
Daarom doe ik een dringende oproep: kabinet, ga in gesprek met zorgverleners en patiënten die dagelijks het belang van preventie ervaren. Alleen samen kunnen we de gezondheidskloof dichten en zorgen voor gelijke toegang tot zorg voor iedereen.
Jasper Kuipers
directeur Dokters van de Wereld
