Na Amsterdam en Nijmegen kent nu ook Arnhem een Zorgcafé. Het Zorgcafé van Dokters van de Wereld is een laagdrempelig spreekuur waar nieuwkomers terechtkunnen met vragen over hun gezondheid.
“We kregen bij ons Zorgcafé in Nijmegen steeds meer verzoeken van vluchtelingen en migranten om ook in Arnhem van start te gaan”, vertelt Karlijn Hendriks, coördinator van de Zorgcafés in Arnhem en Nijmegen. “Nieuwkomers hebben behoefte aan een luisterend oor, zeker omdat velen door corona de afgelopen tijd wat geïsoleerd zijn geraakt. Sommigen zoeken hulp bij het verwerken van traumatische ervaringen, anderen willen informatie over corona en vaccinaties. Vandaar dat we op zoek zijn gegaan naar een geschikte locatie en vrijwilligers.” Dat is gelukt. Het Zorgcafé heeft onderdak gevonden in het gebouw van Refugee Company. Op 18 juni kon het officieel zijn deuren openen en voortaan kan iedere nieuwkomer elke woensdag van 13.00 tot 15.00 uur binnenlopen in A Beautiful Mess, in het Sonsbeekpark.
Brug slaan
In het Zorgcafé slaan vrijwillige artsen, verpleegkundigen, psychologen en cultuurcoaches in diverse talen een brug tussen nieuwkomers en de reguliere zorg. Het team luistert zorgvuldig naar hun klachten, biedt psychosociale ondersteuning en signaleert vroegtijdige tekenen van ernstige psychische problematiek. Ook geven zij voorlichting over hoe de Nederlandse gezondheidszorg is georganiseerd. Hendriks: “Dat is hard nodig, omdat er vaak grote verschillen bestaan tussen de zorg hier en in het land van herkomst. Een heel simpel voorbeeld: een huisarts in Nederland ontvangt zijn of haar patiënten in gewone kleren, maar in veel andere culturen is een dokter iemand in een witte jas en met diploma’s aan de muur. Dat moet je dus uitleggen, anders neemt iemand de huisarts niet serieus.”
Cultuurcoaches onmisbaar
Om ervoor te zorgen dat nieuwkomers zich letterlijk en figuurlijk gehoord voelen, zijn cultuurcoaches of cultuurmediators van onschatbare waarde. Zij komen zelf uit onder meer Syrië, Iran, Somalië, Eritrea of Afghanistan, spreken de taal en kennen de cultuur. Daardoor begrijpen zij klachten van nieuwkomers beter en pikken ook de non-verbale signalen en de zaken die niet uitgesproken worden op. Ook voor het Reach Out programma, dat vluchtelingen en migranten ondersteunt die seksueel en gendergerelateerd geweld (hebben) ervaren, zijn deze cultuurmediators van groot belang. De afgelopen anderhalf jaar is met financiële steun van de EU een groep van 26 cultuurmediators getraind. Zij hebben in informatiesessies met mensen uit hun eigen gemeenschap of taalgebied groepsgesprekken gevoerd over seksueel en gendergerelateerd geweld en informatie verstrekt over de beschikbare hulpverlening in Nederland.
Bespreekbaar maken
“Dit project is slechts een eerste aanzet, maar heeft het thema wel al op de kaart gezet bij reguliere zorgverleners, migrantenorganisaties, steunorganisaties en vluchtelingen- en migrantengemeenschappen zelf”, zegt projectcoördinator Petra Wisse. “Het is voor Nederlanders al een moeilijk onderwerp, laat staan dat je in een land woont waar je de taal niet spreekt, in een omgeving zit die jou de schuld zal geven en zorgverleners die niet weten hoe dit bespreekbaar te maken. Dan voel je je heel eenzaam en onbegrepen.” Dat herkent cultuurmediator Haweya uit Somalië. “Als meisje ben ik besneden, maar over de gevolgen daarvan werd niet gepraat. Ook niet toen ik als volwassen vrouw in Nederland van mijn twee jongste kinderen beviel. Het werd genoteerd in mijn medisch dossier, maar niemand sprak er met mij over. Daarom wil ik dit thema bespreekbaar maken, bij Nederlandse zorgverleners en binnen mijn eigen gemeenschap.”
Mondzorgkaravaan
Om de opening van het Zorgcafé extra luister bij te zetten, werden er op 18 juni in het Arnhemse Sonsbeekpark diverse activiteiten georganiseerd. Tientallen vrijwilligers lieten bezoekers kennismaken met ons werk. Ook de Mondzorgkaravaan, bestaande uit een mobiele tandartsspraktijk en poetsvoorlichtingsbus, was aanwezig. Veertien mensen (statushouders en ongedocumenteerden) met gebitsproblemen voor wie een bezoek aan de tandarts of mondhygiënist te duur is, kregen een gratis behandeling. Karimmo kan zijn geluk niet op. Hij praat moeilijk door de verdoving, maar wil dit nog wel kwijt: “Ik woon in de noodopvang en kan de tandarts zelf niet betalen. Ik ben heel blij dat jullie dit doen!”
